Milli Savunma Bakanlığı web sitesinde yer alan “Ermeni Komitelerinin Amaçları ve Eylemleri” isimli dosyayı okuyorum kaç gündür, külliyatın içinde “Kastamonu” ismini aradım özellikle, buldum da…
İki ayrı ciltte “5” sayfada Kastamonu’ya dair bilgi var.
Geçmişi “olgu” halinde kavrayamayanlar…
Fikir cellatlarının üfledikleri envai “algı” hüzmelerinin esiri olurlar ancak.
Kastamonu’da yakın zamana kadar “epeyce” Ermeni vatandaşın yerleşik olduğu malum…
Türk ve Müslüman nüfus ile kardeşçe, birbirlerini öteki görmeden, itmeden yaşadıkları da malum.
Terzilerimiz, inşaat yapıcılarımız, kunduracılarımız…
Toplumsal yaşamın yanında yöresinde değil, tam da ortasındaydılar, merkezindeydiler.
Dini bayramlar da dahi iç içe bir Kastamonu’ydu…
Ortodoks ve Müslüman el ele, gönül gönle, komşuluk dayanışması içinde.
Kastamonu’da spora emek vermiş Ermeni spor insanlarını misal unutmadık…
Futbolcuları yaza yaza bitiremiyoruz.
1900’lerin sonu itibarı ile Kastamonu’dan İstanbul başta olmak üzere göçü hızlandı Ermenilerin…
Elbette milli/dini sebep temelli değil; asli neden iş olanaklarının azalması, tencerenin kaynamaması.
Kubbede bir hoş seda olarak kaldılar Kastamonu’da…
Kastamonu’nun asli cüzlerindendiler.
(https://www.msb.gov.tr/ArsivAskeriTarih/icerik/belgeler linkine tıkladığınızda karşınıza 5 farklı dosyadan biri olarak çıkıyor “Ermeni Komitelerinin Amaçları ve Eylemleri”…
Dosya 10 ayrı kısımdan oluşuyor.
2’nci ve 6’ncı ciltlerde “Kastamonu” geçiyor…
2’nci cildin “11” ve “69” sayfaları ile 6’ncı cildin “20”, “36” ve 69’uncu sayfalarında “Kastamonu” ve “Kastamonu Esir Gazinosu” isimlendirmeleriyle.
Dönem yazışmaları resmi belgelerin fotoğrafları ile emre amade…
İfade tutanaklarından emirlere kadar.
Nişantaşı Ordu Karargahı’ndan 1’nci Ordu Komutanı imzalı 11 Nisan 1916 tarihli emir gelmiş…
Silahlı 4 kişilik Ermeni çetesi 7 Nisan’da Tosya’nın bir köyünde halka saldırmış, takip edilmeleri ve cezalandırmaları emir olunuyor, o tarihteki hızlı haberleşme dikkat çekici.
Diğer bir belge…
Ohannes oğlu Yervant’ın Kastamonu Esir Gazinosu tercümanlığına tayin edildiğinin Lolistik Destek Müfettişliği’nin muhtırasından anlaşıldığı kaydediliyor.
Ohannes oğlu Yervant “Osmanlı Ermeni eri” olup dil bilmesinden dolayı “tercüman” olarak görevlendiriliyor ordu birimleri içinde…
“Savunma Bakanlığı Özlük İşleri Müdürlüğü Yabancı İşleri Şubesi”.
Kastamonu’ya dair belgelerin içinde geniş yer tutan belgeler “Doktor Emirze Ketenciyan” üzerine…
İstanbul Boğazköy’de ikamet eden Ketenciyan’ın İstanbul’daki sorgusunda geçiyor “Kastamonu”.
Urfa doğumlu Ketenciyan Antep Amerikan Okulu, ardından Beyrut Amerikan Okulu ve İstanbul Tıp Fakültesi’nden mezun. Harran, Balıkesir, Çanakkale Seyyar Taburu’nda hekimlik yaptı. 1915 yılında polis tarafından yapılan hakkında tahkikat neticesinde Çankırı’ya sürülüyor. 5 ay sonra İstanbul’a gönderiliyor, tekrar Çankırı ve sonrasında Kastamonu. Diplomasını beraberinde getirerek Kastamonu’da kaldığı 4 ay süresince hekimlik yapıyor. Sonrasında yeniden Çankırı ve İstanbul
Ketenciyan’ın ifadesi ikinci defa alınıyor…
“Taşnaksağan” olduğundan şüpheleniliyor, kanıtlar üzerinden sorgulanıyor, ancak tüm iddiaları reddediyor.
Altını çizmek lazım…
Ketenciyan Osmanlı ordusunda görevli “Doktor Yüzbaşı” rütbesinde aynı zamanda.
İstanbul Haydarpaşa Hastanesi’nde görevliyken polis tarafından yakalanıyor…
Geçmişine dair sürülen iz esnasında Kastamonu günleri de ifadesinin bir parçası oluyor.
Ketenciyan tüm suçlamaları reddediyor…
İfade tutanağını imzalıyor.)
(Kastamonu yerel tarihini farklı görüş açıları ve zihin dünyaları üzerinden masaya koymak elzem ve önemli…
Farklı görüş eklemeleri Kastamonu’yu daha bir su yüzüne çıkartır ve daha kıymetli kılar.
Tek “ses, göz, kalem”…
Kısırlaştırır Kastamonu’yu.
Gerçi yazı ya da söz ile kayıt düşmeye niyet edecek yahut niyetlenenlere imkan sunacaklara ihtiyaç var…
Günümüze kadar olmadığına göre bugünden sonrası da pek umut verici değil.)
(https://www.msb.gov.tr/ArsivAskeriTarih/icerik/kutul-amare-belgeleri
https://www.msb.gov.tr/ArsivAskeriTarih/icerik/ataturk-ve-filistin-cephesi
https://www.msb.gov.tr/ArsivAskeriTarih/icerik/arsiv-belgeleriyle-menemen-olayi
Milli Savunma Bakanlığı web sitesindeki diğer “belge” linklerini yukarıda verdim…
Okumak; aydınlatır.)
