Dört yıl önce, 17 Ekim 2019 tarihinde bugün Rusya Federasyonuna bağlı Fedoratif Kırım yönetiminin kurduğu “İsmail Gasprinskiy İlimler ve Sanatlar Akademisi”nin şahsımıza verdiği “Türk Dünyası Kültür ve Sanatına Hizmet Ödülü”nü almıştık. Ödülü Ankara’ya Akademi Başkanı, eski Kırım Özerk Cumhuriyeti’nin Kültür Bakan Yardımcısı Doç.Dr. İsmet Zaatov bizzat getirip takdim etmişti. Bu ödül hakkında, o tarihte köşe yazıları yazdığımız Kastamonu gazetesinin 31 Ekim 2019 tarihli baskısında (s.2) “2019 Yılı Ödüllerimiz” başlıklı bir yazı yayımlayarak geniş bilgi vermiş, ödül belgesinin fotoğrafını da eklemiştik.
Kırım Tatar Türklerinin gazeteci, yazar ve fikir adamı Gaspıralı İsmail Bey (1851-1914); “Dilde, fikirde, işte birlik” mottosuyla Türk dünyasını bir araya getirmeye çalışmış, bu amacı uğruna 1883 yılından itibaren Rusya’da Tercüman adlı bir gazete çıkarmış, Türk dünyasında okullar açmış, birçok toplantı düzenlemiştir. İstanbul’da bir süre eğitim gören, sık sık gelip giden Gaspıralı İsmail Bey, başta Ziya Gökalp olmak üzere Türkiye’deki Türkçülerin, Türk milliyetçilerinin önder, mürşit kabul ettikleri bir kişiydi. Kırım Akmescit’teki mezarını 2002 yılında ziyaret etmiş, adına düzenlenen (1921) müzeyi gezmiştik. Daha sonra bize ödül veren bir Akademisi de kuruldu. Kırka yakın kitap, 2 gazete; Tercüman (1883-1918), Millet (1906-1914), 3 dergi; Âlem-i Nisvan/Kadınların Dünyası (1906-1910), Âlem-i Sübyan/Çocukların Dünyası (1906-1915) ve Ha! Ha! Ha!/Kah Kah Kah (1906) çıkardı. Merkezi Ankara’da bulunan Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı/TÜRKSOY doğumunun 150. ve 170. yıl dönümlerinde 2001, 2021 onun bütün Türk dünyasında anılmasını sağladı. Biz de 2001 ve 2021’de Gaspıralı İsmail Bey’le ilgili makale ve köşe yazıları yayımlayarak onu vatandaşlarımıza tanıtmaya çalıştık. Ayrıca, zaman zaman Kırım Tatarlarının yetiştirdiği diğer ünlülerle (Cengiz Dağcı gibi) ilgili yazılar da kaleme aldık. Ankara’daki Kırım’la ilgili toplantıları izleyip bilgimizi arttırdık. Kırım göçmeni Yıldız Ayhan, Sarı Recep Güray gibi sanatçılarla ilgili incelemeler yapıp yayımlamayı da ihmal etmedik. İşte bu çalışmamızın, Kırım Tatar kültürüne hizmetlerimizin bir sonucu, kadirbilirlik nişanesi olarak 2022 yılında İsmail Gaspıralı/Gasprinskiy Akademisi/Akademiyası tarafından yeni bir ödüle daha layık görüldük. Ödül belgesindeki tarih: 18 Mayıs 2022. 18 Mayıs Kırım Tatarlarının memleketlerinden topluca sürgüne gönderildikleri günün yıl dönümü. Rusça, Tatar Türkçesi ve Türkiye Türkçesinde düzenlenen ödül belgesinde/onur belgesinde ödül gerekçesi Tatar Türkçesi ve Türkiye Türkçesiyle şöyle açıklanmış:
“İsmail Gasprinskiy
İlimler ve Sanatlar Akademiyası
FAHRİY YARLIQ
Nail TAN
Qırım Tatar halqın medeniyetin inkişafına ve bütünligini saqlap qaluvına qoşqan isseleri içün taqdirlendı.
Kırım Tatar halkının kültürünün gelişmesine ve bütünlüğünün korunmasına katkılarından dolayı ödüllendirildi.
İsmet Zaatav Qırım, Aqmescit/18 Mayıs 2022”
Akademi Başkanı
Bir yılı aşkın süredir Rusya Federasyonu ve Ukrayna arasındaki savaş sürüyor. Ödül tarihi, dikkat edilirse savaş içinde. Kırım ise savaş bölgesinin komşusu. Zaman zaman Ukrayna saldırılarına hedef oluyor, Rusya F. donanması dolayısıyla. Türkiye’ye geliş gidişlerini zorlaşması sonucu (uçakla Moskova üzerinden gidilebiliyor) ne yazık ki ödülümüzü ancak 2023 yılında alabildik. Akademi Başkanı Doç. Dr. İsmet Zaatov (Hâlen Fevzi Yakubov Kırım Mühendislik ve Pedagoji Ü Rektör Yardımcısı) 26 Eylül 2023 Salı günü Ankara’da Kültür Ajans’ta ödül belgemizi takdim etti. Dil Bayramı’nın kutlandığı gündü. Memnuniyete ödül belgemizi aldık. Teşekkür ettik. Bu vesileyle Gaspıralı İsmai Bey’i ve Kırım Tatar Türklüğünü koruma uğrunda şehit olanları saygıyla, rahmetle anıyoruz...
