İyi Bir Yönetici Olabilmenin Ve Kurumsal Başarının Şifreleri
“En temel soru, neyin en iyi olduğu değil, neyin en iyi olduğuna kimin karar vereceğidir." (Nelson Mandela)
Bugüne kadar, 6 yıl yurt dışında çeşitli fabrikalarda işçilik (Danimarka; 1980-1986), 32 yıllık akademik hayatımdaki yaşadıklarım (1992-….), üniversitede 5 yıllık yöneticilik (2011-2016; Yüksekokul Müdürü ve Bölüm Başkanlığı), Ar-Ge/üretim yapan bir KOBİ’de 15 yıl ortaklık/proje danışmanlığı (2003-2018) görevlerimde, kurumsal yönetim ve yönetim anlayışı konularında farklı gözlemlerim oldu. 2019 Yılında, üniversitemize rektör adayı olarak başvurduğumda, YÖK tarafından bizden istenen üç adet proje arasında, çok önemsediğim kurumsal başarı ve yönetim anlayışı ile ilgili projemi sıralamada en başa yerleştirmiştim. Bu gözlemler, tecrübeler ve bu alanda uzman kişilerden öğrendiklerim bu makalemin önemli bilgi ve referans kaynakları olmuştur. Faydalı olması dileğiyle…
KURUMLARDA BAŞARISIZLIĞIN NEDENLERİ NELERDİR?
Kamudaki ve özel sektördeki işletmelerde, kurumsal başarı için en önemli hususlardan birisi insan değerinin, diğeri ise maddi kaynakların kurum ve toplum yararına doğru/verimli bir şekilde kullanılmasıdır. Kurumlarda, bu kaynakların yanlış/verimsiz kullanılmasının en önemli nedenleri şunlardır:
- Yönetimlerde ve istihdamlarda vizyonsuz, ehliyetsiz ve liyakatsiz insanların görevlendirilmesi.
- Bazı yönetici ve çalışanların iş ve ticaret ahlakından yoksun olması.
- Kalite güvence sitemlerinin uygulanmaması ve etkili denetimlerin yapılamaması.
- Yöneticilerin hesap sorulan-hesap verebilen bir konumda olmaması.
- İnovasyona dayalı bir yaklaşıma sahip olunmaması, yani çağın gelişmelerine uygun yenilikçi (inovatif) teknolojik araçlardan yararlanılmaması.
Mevzuatın uygulanamaması, iş ve ticaret ahlakının yok olması neticesinde insan hayatının ne kadar değersiz kılındığının, hırsızlığın ve yolsuzluğun örneklerini, son günlerde Türkiye’deki bazı özel sağlık kurumlarındaki çok üzücü olaylarla yaşadık. Maddi çıkar için gerçekleştirilen, yeni doğan ünitelerindeki bebek cinayetleri hepimizi derinden sarsmış ve üzmüştür. Bu cinayetlerle birlikte devlete fatura edilen büyük rakamlardaki maddi kayıplar da ekonomik olarak zor günler yaşadığımız bu dönemde halkımızı ayrıca derinden üzmüştür.
Yeterince denetlenemeyen, ahlaktan yoksun beceriksiz insanların yönettiği/çalıştığı kurumlarda süreçler doğru yönetilmez. Bu tür kamu-özel sektör kurumlarında çok kaynak ile az iş yapılır ve verimlilik göstergeleri de çok düşük olur.
KURUMSAL YÖNETİM VE KURUMLARDA YÖNETİM ANLAYIŞI NASIL OLMALIDIR?
Etkili ve verimli bir kurumsal yönetim: Yönetim yapılarının ilişki içinde oldukları tüm kesimlere güven verici nitelikte olmasıdır.
Etkili ve verimli bir yönetim anlayışının özellikleri: Şeffaflık, adalet, liyakat esaslı bir istihdam, istişare/ekip çalışması, kalite ve hesap verebilirlik ilkelerini hayata geçirecek şekilde oluşmasıdır.
Kurumsal yönetim konusundaki görüşler ağırlıklı olarak yapısal önlemler üzerinde durmaktadır. Ancak, yapısal önlemlerden daha önemli olan, yöneticilerin ve anlayışın yansıttığı davranışlardır.
BAŞARILI YÖNETİCİLERİN ÖZELLİKLERİ, MADDİ VE MANEVİ KAZANIMLARI NELERDİR?
- Başarılı yöneticiler vizyon sahibidir. Kurumlarını ortak akılla, bilimsel yaklaşımlarla ve istişare ile yönetirler.
- Planlı ve disiplinli çalışmayı severler, işlerinde çabuk organize olurlar ve mutfağın dağınık kalmasına asla izin vermezler.
- Çağın gelişmelerine uygun yenilikçi (inovatif) teknolojik araçlardan yararlanmasını bilirler ve iyi tanımlanmış stratejik hedefleri vardır.
- Kısa vadeli kurumsal bir başarıyı hedefledikleri gibi, aynı zamanda bu başarının sürdürülebilir olması noktasında çaba gösterirler.
- Yönetim ekibini oluştururlarken ehliyet ve liyakatten asla taviz vermezler.
- Gönül gözü açık, çalışanlarıyla güzel bir iletişimi olan yöneticiler empati yaparlar, yalan söylemezler, samimidirler, mütevazıdırlar, kibirli davranışlardan ve bencillikten uzak dururlar.
- Uygulamalarında dürüst ve adaletle hareket ederek çalışanlarının güvenini kazanırlar.
- Çalışanlar arasında da etkili ve güvene dayanan sağlıklı bir iletişim vardır, uygulamalarıyla ve fikirleriyle onları etkilerler ve sonuçta liderlik vasfını kazanırlar.
- Kurumlarındaki verimlilik göstergeleri yüksektir. Çalışanlardan yeterli verimi almak için ceza vb. uygulamalara başvurmazlar. Başarıları ödüllendirmeyi tercih ederler.
- Maddi anlamda da çalışanlarına hak ettikleri ücreti geciktirmeden verirler, çalışanlar huzurlu ve mutludur, moral ve motivasyonları yüksektir, bu nedenle üretkenlik, üretilen ürün veya hizmet kalitesi de yüksektir.
NETİCEDE
İşin ehli olan, ahlaki değerlere bağlı, her an yeni ve güzel şeyler üretme gibi bir derdi ve heyecanı olanlar başarır.
MÜTEVAZI olan, TEVAZU ile hareket eden, VAKAR içinde davranan, EMPATİ yapan gayretli yöneticilerin ve çalışanların çalışma motivasyonu ve verimliliği her daim yüksektir.
Bireysel olarak sadece maddi konulara değil mana âlemine de yoğunlaşan ve işlerinde niteliği önemseyen insanların hayat hikâyeleri başarılarla doludur.
Hayatta insanların yaptıkları ve bıraktığı izler Hz. Mevlana'nın ifadesiyle, "denizin kenarına kadar ayakların izi vardır. Ama denize girdikten sonra ne iz kalır, ne işaret..." misali, bir gün hak vaki olduğunda ve ölüm kapıya dayandığında dünyevi/maddi/nefsani varlıklarımızdan, meşguliyetlerimizden ne bir iz kalır ne bir işaret, geriye kalacak olan sadece manevi kazanımlarımızdır.
Başarılı olmak ve Allah'ın rızası doğrultusunda geride hoş bir sada bırakmak gibi bir düşüncesi olmayan, dertleri dünyevi menfaatlar olan yöneticiler için makam ve mevkiler neticede birer hüsran ve pişmanlık aracı haline dönüşür. İnsanlık tarihi, bu tür gafil insan örnekleriyle doludur.
Hayat yolculuğunun sonunda hüsrana uğramamak, Allah'ın sevdiği ve gönülleri fetheden bir gönül insanı olmak için hayat yolculuğunu bir iyilik yolculuğuna çevirmek için gayret göstermeliyiz..
