Saide Hanım Türbesi
İLİ KASTAMONU
İLÇESİ TOSYA
YERİ HACI PİR MAHALLESİ
Bu türbe bacı oğlu Ahmet efendinin bahçesi bitişiğindedir olan Saide hanımın bahçesindedir. Günümüzde burada bir mermer mezardan başka bir şey yoktur. Üstündeki yapı tamamen yıkılmıştır.
Halk arasında Kız Evliya diye de bilinmektedir. Buradaki bu mermer mezardan başka bir mezar kalıntısı görülmemektedir. Belki de buradaki yıkılan türbe binasının içinde bu bina yıkılmadan başka kişilerin de mezarları vardı. Bunlardan birisi de kız evliyanın mezarı olabilir. Bahçe genişletmek amacı ile bu türbe binası yıkılmış ve sadece bir mermer lahit kalmıştır.
Ayrıca mahallede halen ismi yaşayan Hacı Pir de bu türbede olabilir. Çünkü bu isimde mahallede herhangi bir mezar veya türbe yoktur.
Kız Evliyanın ve Hacı Pirin ne zaman yaşadıkları ile de bir belge veya kayda ulaşılamamıştır. Buradaki mermer lahidin baş taşı Selçuklu tipidir. Buradan bu türbede yatanların Çobanoğulları döneminde yaşamış olduğunu söylemek yanlış olmaz.
Buradaki günümüze ulaşan lahidin ayak şehade taşında ise hicri 826 tarihi ve çelebi oğlu Mehmed Ramazan ayında öldü yazısı dikkati çekmektedir. Bu kitabenin bu mezarın ayak tarafına konulması bu türbede böyle bir zatın da mezarının olduğu fikrinin akıllara gelmesine neden olmaktadır. Çünkü bu tarih miladi 1422 yılına rastlamaktadır. Bu tarih ise Candaroğullar dönemine denk gelmektedir.
Bu bilgi ise burada Candaroğullar döneminde bu türbe binasının burada mevcut olduğunun işaretidir. Belki de son dönemlerde bu türbe ve civarları eskiden bağlık ve bahçelik bir alan olup vakıf mülklerinin şahıslara yok fiyatına satıldığı dönemde Saide Hanım veya bu sülale tarafından burası satın alınmış ve Türbe binası da yıkılmış olabilir. Bunun araştırılması gerekir.
Kız Evliya ile ilgili anlatılan değişik hikayeler var. Ancak bunlar çok farklılıklar göstermekte. Hatta Kız Evliyanın adının Saide olduğunu da anlatanlar var. Bu hikayeler dilden dile günümüze kadar gelmiş olup bunların ayrı bir kitapta toplanabilmesi de mümkündür.
Günümüzde Tosya halkından bayanların daha çok ziyaret ettiği bir yerdir. Ayrıca bayan Kuran kurları öğretmenleri ve öğrencileri tarafından da ziyaret edilen bir yerdir. Mekanı Cennet ruhuları şad olsun