İLİ KASTAMONU
İLÇESİ MERKEZ
YERİ ELMA YAKASI KÖYÜ
Kastamonu il merkezine 21 km mesafede, Kastamonu- Tosya Devlet Kara yolu kenarında ve Karadere Çayı kıyısında 23 adet mezar bulunmaktadır. Halk arasında kimsesizler mezarlığı veya Kargir Han Mezarlığı olarak söylene gelen bu mezarlarda yatanların kimlikleri hakkında kimse bir şey bilmemektedir.
Ancak eski kayıtlarda burada bulunan tarihi kalıntılar Çobanoğlu Atabey Hanı olarak belirtilmiştir. Mezarlar da bu tarihi kalıntıların yanında yer almaktadır. Yine kayıtlarda, bu handan elde edilen gelirlerin ise Kastamonu merkezinde halen ibadete açık olan ve halk arasında Atabey Gazi Camisi, Kırk direkli camisi ve Fetih Camisi diye bilinen Camini ile günümüzde yerinde başka binaların yer aldığı Atabey Medresesi ve Atabey Mescidine vakfedildiği belirtilmektedir.
Çobanoğulları Beyliğinin kurucusu olan Hüsameddin Çoban Bey’in Kırım seferinden dönüşünde bu hanı yaptırdığı da anlatılanlar arasındadır. Buradaki Han ise miladi 1939 yılında 165 kuruşa bir şahsa kiraya verilmiş ancak bu şahıs ise buradan gelir elde edemediğinden bu han bakımsızlıktan harap durma gelmiştir. Günümüzde yaklaşık 800 yıl önce yapılan bu tarihi hanın o zamanlarda çevresi ve bu mekana ulaşan yollarının o dönemde yapıldığı anlatılan düzenli taşlarla döşendiği ve yer yer bu kalıntıların günümüzde de mevcut olduğu anlatılmaktadır.
Doğudan gelip başta Kızıl Irmak vadisi olmak üzere Tosya- Kastamonu bağlantısını sağlayan ve hatta İpek yolu olarak da kullanılan bu tarihi yol üzerindeki bu mekanın günümüzde berbat durumda oluşu yürekleri sızlatmakta ve tarihimize sahip çıkamamamızın bir işareti olarak da ayakta yarı yıkık vaziyette ilgilenmeyi beklemektedir. Miladi 1213 yılından Kısa bir süre sonra yapılan bu tarihi mekan Hüsameddin Çoban Bey’in ilk yaptırdığı yerlerden bir hatıra olarak yetkililerin de ilgisini beklemektedir. Ayrıca burası günümüzde Kastamonu Tosya yolu üzerinde olduğundan da bu tarihi mekan güzel bir proje ile de turizme kazandırılabilir.
Buradaki günümüze ulaşan ve sahipsizlikten ot ve ağaçlar arasında kalmış olan mezarlarda ise ya bu tarihi handa görev yapanlar ya da buradan gelip geçenlerden burada vefat etmiş olanların yatmakta olduğunu anlatmamız ise hiç de yanlış değildir.
Bu kimsesizlerin günümüzde kimsesi olan birileri çıkıp hem mezarları onarmaları hem de bu tarihi Hanın restore edilmesi zamanı gelip geçmektedir. Tarihi Kentler birliği üyesi de olan Kastamonu tarihine, kültürüne ve turizmine de bu kimsesiz Han ve mezarlara sahip çıkarak bir nebze olsun katkı sağlanabilir.
Ayrıca bu tarihi mekanın 30 km kadar doğusunda ve Kastamonu Tosya yolunun kenarında ve Bürnük köyü yakınlarındaki bir han kalıntısı daha vardır. Kimin zamanında ve kim tarafından yapıldığı bilinmeyen bu tarihi kalıntı da Çobanoğulları döneminde yapılmış olsa gerekir. Çünkü, Alp yürek Beyin, Babası Hüsameddin Çoban Beyin vefatından sonra, Kırım’dan Kastamonu’ya gelirken yanında gelen oğullarından Akça Alp’in halk arasındaki lakabının saç renginden dolayı “ Sarı” olduğu da anlatılanlar arasındadır. Azdavay, Pınarbaşı arasında yer alan Sarı yolu Harabeleri de, Candaroğulları ve Çobanoğulları arasında geçen Mücadelelerden sonra Candaroğlu Süleyman bey tarafından tarumar edilmiş olup bu bölgede de yine Alp Yürek Beyin oğlu Akça Alp’in mekan tuttuğu bir yer olarak biliniyor. Yine Akça Alp’in Kastamonu- Akkaya bölgesinde Eytebi denilen yerde büyük bir küçük baş hayvan yetiştirme alanının olduğu da anlatılanlar arasında yer alıyor. Türk Yurdu dergisinde 1987 yılında bu tarihi kalıntının Sarının Hanı olarak Osmanlı dönemine ait olduğu belirtilmiş ise de bu bilgi tarihi kayıtlara dayanmamakta ve sadece bir tahminden ibaret olarak belirtilmektedir. Bu tarihi Han ise 1943 depreminde büyük ölçüde yıkılmış durumdadır.
Kastamonu Tosya yolu ile Taşköprü Tosya yolu kavşağı yakınındaki bu tarihi han, yanı Sarının hanı da restore edilmeyi beklemektedir. Bürnük köyü yukarısındaki ev kaya mezarları da turizme hizmet edebilecek güzelliktedir.
Halk arasında Kargir Han mezarları veya Kimsesizler mezarlığı olarak bilinen bu mezarlarda yatanların mekanları cennet ruhları şad olsun.
