Asrı aşan mevzular İnebolu’daki “liman” ve Kastamonu’dan İnebolu’ya uzanan “karayolu”, temeli Osmanlı’da atılan yatırımlar, kaç padişah ve hükümetin üstesinden gelemediğini hesap etmek için epey bir parmağa ihtiyaç var…
Tarihte bir şey olmamışsa olmayacağı içindir.
Limandan başlayalım…
Ardından yol üzerine iki kelam.
Limanının temelini 1882’de Vali Sırrı Paşa attı, Vali Abdurrahman Paşa inşasını devam ettirdi, yeterli gelmedi…
İnşaat “yolda kaldı”.
İnebolular 1911’de miting düzenledi inşaatın bitirilmesi için, Sultan Mehmet Reşat “10 bin Lira” ödenek gönderdi, yetmedi…
Fransızlarla anlaşıldı limanı bitirmeleri için ama Balkan ve Birinci Paylaşım savaşları bu anlaşmayı geçerli kılmadı, Macarlar devreye girdi, iş çıkmadı.
Limanın mendireği 1926’da azgın dalgalar karşısında tutunamadı, 1927’de “100 bin Lira” ödenek ayrıldı, müteahhit işe başlamadı…
1928’de “104 bin Lira” keşif bedeli ile ihale edildi, 1929’da bütçeye “500 bin TL” konuldu, her yıl “100 bin Lira” harcanması şart koşulduysa da ilerleme olmadı.
1938’de Cumhurbaşkanı İsmet İnönü emir verdi limanın bitirilmesi için…
Emir yerine getirilmedi.
1945…
Bütçeye “750 bin Lira” ödenek konuldu.
1946…
Bütçeye “3 milyon Lira” konuldu.
18 Nisan 1946’da Arı şirketi ihaleyi aldı, bakanlık ile yaşadığı sorun üzerine işi tasfiye etti, İnebolular isyan etti…
Cumhurbaşkanı İsmet İnönü İnebolu’ya gitti, liman inşaatının sürdürülmesi için emir verdi, emri yerine getirilmedi.
1953…
Başbakan Adnan Menderes bütçeye “8 milyon Lira” ödenek koydu.
1975…
Bütçeye “37 milyon 733 bin Lira” konuldu.
1980…
Bütçeye “30 milyon Lira” konuldu.
1985…
Bütçeye “109 milyon Lira”.
1993…
“17 milyar Lira” keşif bedelli liman kapasite artırımı inşaatı başladı.
1997…
“3.5 trilyon Lira” bedelli yeni bir proje devreye alındı.
(Türk Lirası’ndan “sıfırlar” atıldı…
Bundan sonraki rakamları yeni düzenleme üzerinden okuyalım.)
2006…
AK PARTİ iktidarı “4 milyon TL” ödenek koydu.
Liman işletmeye açıldı…
“Bitki ve Bitkisel Ürün İthalat ve İhracat Kapısı” oldu.
2016…
49 yıllığına işletme hakkı özel sektöre devredildi.
(“Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Endüstriyel Mirasımız” isimli kitap İstanbul Ticaret Odası yayımı olarak Mustafa Bozdemir tarafından kaleme alındı…
Liman mevzusu detayı ile anlatılıyor.)
İnebolu Yolu’na gelirsek…
Ona da girelim ucundan azcık.
Osmanlı İmparatorluğu yol yapmak istiyordu…
1845’te “Nafia Hazinesi ve 1848’de “Nafia Nezareti” kuruldu.
3 “pilot bölge” seçildi...
İzmir, Kütahya ve İnebolu.
Kastamonu’da yol yapmak kolay değildi…
Mevcut yollar “doğu-batı” eksenli idi, “kuzey-güney” istikametinde yeni bir yol inşa edilmesine başlandı, İnebolu’dan Çankırı’ya.
“Çankırı-Gündoğdu- İnköy-Kazancı-Yeniceköy-Çomarın-Ilgaz-Ilgaz dibi-Başdeğirmenler-Kastamonu-Şeker Köprü-Halkacılar-Devrekâni- Seydiler-Ecevit-Küre-İnebolu”…
Dağlık ve zor bir güzergah.
Tanzimat döneminde Kastamonu’da toplamda 479 km’lik yol yapıldı…
89 km “Kastamonu-İnebolu”, 101 km “Çankırı-Kastamonu”, 98 km “Boyabat-Sinop”,100 km “Safranbolu-Bartın”.
(Çankırı Karatekin Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nden Dr. Arş. Gör. Alperen Yalçın Bazna’nın “Tanzimat Dönemi Osmanlı Yol Çalışmaları Örnekleminde İnebolu Yolu Yapım Faaliyetleri (1862-1876)” isimli çalışmasından aldım “yol” bilgisini…
Tamamını ilgililerinin okumasında fayda var.)
Devamını siz getirin…
Olmayınca olmamış işte.
