İLİ : KASTAMONU
İLÇESİ : TAŞKÖPRÜ
YERİ : TAŞKÖPRÜ İLÇE MERKEZİ
Halk arasında Gazi Dede diye ifade edilen türbe, Taşköprü ilçe merkezindedir. Halk arasında anlatılanlara göre bu civarda yapılan bir cenkte yaralanmış ve daha sonra yaralı olarak geldiği Taşköprü ilçe merkezindeki türbesinin olduğu yerde vefat edip aynı yere gömülmüştür. Yine anlatılanlara göre komutanını korumak üzere cenk ederken oklarla yaralanmıştır.
Başka bir rivayete göre de onun atabeyi olan komutanı bu cenkte şehit düşmüş ve bu cenkte çok sayıda kayıp verilmiş ve atabeyin bazı kumandanları da bu cenkte yaralanmıştır. Bunlardan birisi de Gazi Dede’dir.
Tarihi kayıtların incelenmesinde ise Taşköprü ve civarında Miladi 1074 Tarihinden sonra hiç savaş olmamış ancak Taşköprü, Çorum arasında devrin Atabeyi olan Yavlak Sultan bir cenkte şehit olmuş ve bazı kumandanları ve çok sayıda askeri de bu cenkte ya şehit olmuş, ya da gazi olmuştur.
Bu anlatılanların ışığında bu civarda Ali Saray denilen yer yakınlarında Gaşgalar ile Hititler arasında savaş olduğu biliniyor. Bu savaşın Milattan önce 1138 yılında yapıldığı kayıtlara geçmiş, ancak o yıllarda henüz İslamiyet de olmadığından bu savaşta ölenlere şehit, yaralan askerlere ge gazi denilmediği bilinmektedir.
Halk arasında, anlatılanlardan bazı kişiler bu savaşta Yavlak Sultan’ın şehit düştüğünü anlattıklarına bakılırsa, onu korumakla görevli olan askerlerden birisinin bu cenkte yaralanan Gazi Dede’nin olduğu bilgisi daha akla yakın gelmektedir.
Hakkında İsimden başka bilgi bulunmayan Gazi Dede Türbesinin baş taşının yapısına bakıldığında Şeyh Hüsameddin Türbesindeki baş taşına benzerlik göstermesi de bu Gazimizin Çobanoğulları Beyliği döneminde yaşadığını gösteren bir delil olarak karşımızda durmaktadır. Şeyh Hüsameddin’in Çobanoğullar Beyliğinin kurucusu Hüsameddin Çoban Bey olduğu tüm tarihçiler tarafından bilinen bir gerçektir. Ayrıca buradaki türbesinden oğlu Alp Yürek tarafından mezarının Kastamonu İl merkezinde Yapılan bir Kümbete nakledildiği bilgisi de vardır. Bu Kümbetin Karanlık Evliya türbesi olarak bilinen kümbet olduğu da bilinmektedir.
Gazi Dede ise Hüsameddin Çoban Beyin torunu Yavlak Aslan’ın kumandanlarından birisi olduğu ve Taşköprü İlçesinin Güney Doğusunda, Yaklaşık 35 km mesafede Tokaş köyündeki türbede yattığı bilinmektedir. Yavlak Sultan, veya Yavlak Aslan ise miladi 1292 yılında burada, yani Kokaş civarında şehit edilmiştir. Aynı yıl ise Eflani’de Şemseddin Yaman Candar tarafından Candaroğulları Beyliği kurulmuş ve 1308 yılında ise Çobanoğulları beyliği tarihteki yerini almış ve bu civarlar tamamen Candaroğullarının eline geçmiştir.
Yavlak Sultan ise Moğolları Kastamonu ve civarlarına koymamış ve 1284 tarihinde geldiği Emir-ül Ümera olarak görev yaptığı sırada miladi 1292 yılında Geyhatu’nun askerlerince şehit edilmiş ve bundan sonra da Çobanoğulları bir daha toparlanamamış ve Yavlak Aslan’ın oğlu Nasıriddin Mahmut’un görev yaptığı sırada Kastamonu ve civarları Candaroğullarının eline geçmiştir.
Gazi Dede ise 1292 yılında Yavlak Aslan’ın şehit edildiği cenkte ağır yaralanmış ve Tedavi için Kastamonu’daki Dar-Ül Şifa’ya nakledilirken vefat etmiş ve vefat ettiği yere gömülmüş, daha sonra da türbe yapılmıştır.
Bilindiği üzere Çobanoğulları Beyliğinde, Atabeyin koruma ve güvenliğini sağlamakla görevli kişilere Muzaffereddin Ünvanı verilmiştir. Din adına Atabeyin koruyan ve onun muzaffer olması için cenk eden ve ölümü de göze almış kişilere bu unvan verilmiştir. Başka bir ifade ile Atabeyi korumakla görevli özel muhafızlardır ve ölümleri pahasına Atabeyi korumakla görevli kişilerin o günkü unvanlarıdır.
Ayrıca Kastamonu il merkezinde de Sanat Okulu caddesinde de Muzafereddin Gazi Türbesi vardır. Bu türbede de Yavlak Aslan’ın kumandanlarından birisinin mezarı vardır. Yine Candaroğullarında da Candaroğulları Beylerini korumakla görevli kişilere de bu Unvan verilmiş ve Emiri Canı pahasına koruyan kişi olarak bu özek koruma elemanları görev yapmışlardır. Günümüzde, Emir Gazi, Gazi Emir, Emirsin gibi isimler ve buralardaki türbeler de benzer hikayeler ile anlatılmaktadır. Bunlardan birisi de Günümüzde Ömersin Diye bilinen köydeki türbedir. Bu türbe Emir’in Mezarı anlamına gelmektedir. Candaroğulları beylerine ve beylerin erkek evlatlarına emir denilmektedir. Günümüzde Ömersin diye bilinen köyün halk arasındaki söyleniş şekli ise Emersin şeklindendir. Bunun aslı ise Emir Sin’dir. Sin kelimesi Mezar anlamındadır. Buradki türbe de Emir’in mezarı anlamındadır.
Taşköprü merkezindeki Türbesinde yatan ve Yavlak Sulta’ın koruması ve en güvendiği komutanlarından birisi olan ve halk arasında Muzafereddin Gazi veya kısaca Gazi Dede dedikleri bu zatın mekanı cennet, ruhu şad olsun.
