Uzun zamandır beklenen TOGG piyasaya çıktı. Kısa zamanda TOGG talebinde önemli patlama oldu ve talep rakamları beklenenin çok üzerine çıktı ve 50,000’e doğru da gidiyor. Bu nedenle bir internet otomobil sitesini (sxxxxx.com) araştırıp diğer otomobil fiyatları ile karşılaştırma yaptım. Birinci tabloda ikinci el ve elektrikli olmayan otomobillerin fiyatları var. Belki 2014 model araçları neden seçtiğimi soracaksınız? TOGG fiyatları ile Tablo 1’deki araçların ortalama fiyatları aşağı yukarı aynı, hatta TOGG fiyatları daha da ucuz. TOGG’un modeline göre üç fiyatı var. Birinci model 953,000 TL, İkinci model 1,055,000 TL ve üçüncü model 1,215,000 TL. Yani son model TOGG, aşağı yukarı 10 senelik yabancı otomobiller ile aynı fiyatta.

Tablo 1. İkinci El Otomobil fiyatları (23.03.2023 tarihli)

Model	Marka	Minimum Fiyat	Maksimum Fiyat
2014	BMW 3 Serisi	679,000 TL	1,750,000 TL
2014	Mercedes Benz C serisi	830,000 TL	1,850,000 TL
2014	Audi A3 Serisi	558,000 TL	1,400,000 TL

Bir de sıfır yani 2023 model araçların fiyatlarını araştıralım. Bunu da otomobil markalarının Türkiye dağıtıcıları (distribütör) internet sitelerinden baktım. Birincisi görülüyor ki TOGG, benzinli ve dizel modellerden bile ucuz. İkincisi, Elektrikli modellerde ise fiyat farkı çok büyük, TOGG diğer elektrikli modellerin üçte biri, beşte biri hatta yedide biri fiyatına satılıyor. Citroen 100 Kw modellerinin fiyatları TOGG ile aşağı yukarı aynı ama TOGG’un motoru 160 Kw. Yani TOGG’un sınıfında değil. Fiat’ın 42 kw’lık araçları 880-910,000 TL bandında yani TOGG’dan daha ucuz ama motor gücü bakımından o da TOGG’un çok gerisinde.

Tablo 2. 2023 model araçların fiyatları

Marka	Fiyat
BMW 1 M sport Dizel	1,352,000 TL
BMW 2.20 Luxury Line Mild Hybrid-Benzin	1,468,100 TL
BMW 3.20 Drive Touring	2,883,700 TL
BMW 4,20 Gran Coupe	2,367,400 TL
BMW i7 Elektrikli	7,219,700 TL
Mercedes A200 AMG A45 s4Matic	3,325,000 TL
Mercedes C200 4Matic	2,188,000 TL
Mercedes EQE 350 4Matic Elektrikli	3,504,700 TL
Mercedes EQS 580 4MAtic	5,974,000 TL

Bu tablolardan ortaya çıktığı kadarıyla TOGG, oldukça rekabetçi bir fiyat uygulamış. Türkiye üst orta gelir grubu insanlar 5 milyona, 7 milyona yabancı marka elektrikli otomobil alamayabilir, ama kredi imkanları ile 1 milyona TOGG elektrikli otomobil alabilir.

Türkiye otomobil piyasasına da bakalım 2000 yılında Türkiye’de sadece 8,3 milyon motorlu kara taşıtı varken şimdi 26,7 milyon otomobil trafiğe kayıtlı durumda. Otomobil sayısı da 4,4 milyondan 14,4 milyona yükselmiş. Yani otomobil piyasası son 20 yılda oldukça hareketli. 2023 yılı Ocak-Şubat döneminde otomobil satışlarının geçen senenin aynı dönemine göre %44,3 oranında arttığı görülüyor. 2023 Ocak-Şubat döneminde ise elektrikli otomobil satışlarında 2022 yılı aynı dönemine göre %469’luk bir artış gerçekleşmiş.

Yurtdışı piyasalarda da elektrikli otomobillerin satışlarının giderek arttığı görülüyor. 2030 yılına kadar Avrupa, dizel ve benzinli araçların satışını kaldırmayı planlıyor. Yani TOGG için ihracat imkanları da gayet iyi. Azerbaycan, Libya, Katar, Rusya, Suudi Arabistan gibi ülkelerde iyi distribütörlerle işbirliği yapılırsa gayet iyi satış rakamları yakalanabilir.

Muhtemelen soracaksınız. Bu kadar sene yapılmayan Türk otomobil markası şimdi nasıl yapıldı? Piyasaya giriş engelleri diye iktisatta anlattığımız bir konu vardır. Ölçek ekonomileri, Ürün farklılaştırma gibi çeşitli piyasaya giriş engelleri vardır. Biz bunları derslerde anlatırız ama bir de derslerde anlatılmayan giriş engelleri vardır. Piyasada yerleşik mevcut firmalar piyasaya başka firmaların giriş yapmasını yani üretmeye başlamasını istemezler. Bunun için de ekonomi kaynaklı olmayan zorluklar çıkarırlar. Yani etik dışı çalışabilirler. “Nasıl yani?” Diyeceksiniz. Aşağıdaki olayları alt alta okuduğunuzda bunun örneklerini göreceksiniz.

a)       Nuri Demirağ’ın uçak fabrikasına THY’nın verdiği siparişler iptal edildi, yurtdışına satış yapması da yasalarla yasaklandı. 1950 Mart ayında fabrika kamulaştırıldı.

b)       1931 yılında açılan Kayseri Tayyare fabrikası 1939 yılından sonra sadece bakım onarım yapan fabrika haline getirildi. 

c)       Devrim otomobilleri üretildi ancak Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in bindiği otomobil benzin konmadığı için törende durdu ve bundan sonra seri üretime geçilmedi.

d)      Nuri Killigil’in silah fabrikası İstanbul’un göbeğinde 1949 yılında havaya uçuruldu. Böylesine önemli bir olay nedense yeterince soruşturulmadı.

e)       Şakir Zümre’nin uçak bombası yapan silah fabrikası 1946 yılında soba borusu üretmek zorunda bırakıldı.

f)        İHA, SİHA’lar, uçaklar ve savunma sanayi için önemli yazılımlar geliştirmek için Aselsan 2005 yılında çalışmalara başladı ama bu projelerde görev yapan mühendisler şüpheli biçimde intihar ettiler (?).

g)       Toryumdan enerji üretmek için Türkiye Cumhuriyeti 2005 yılında bir araştırma projesini desteklemeye başladı. Projenin başında bulunan Prof.Dr. Engin Arık ve ekibi şüpheli bir uçak kazasında şehit oldu.

h)      Günümüzde Türkiye’nin yüzakı İHA ve SİHA’ları üreten Selçuk Bayraktar’ın kuzeni olan Mehmet Mert Bayraktar Sarıyer’de evinde öldürüldü. Katil, rahmetlinin boğazını profesyonelce kesmişti. Evde bulunan kilolarca düğün takısına ve paralara dokunulmamıştı. Yıl 2012 yani Baykar, İHA ve SİHA yazılımlarını geliştirmek açısından son aşamalardayken cinayet gerçekleşti.

i)        Türk otomobil sanayisi için önemli planları ve girişimleri olduğu söylenen Özdemir Sabancı, oldukça korunaklı olan plazada öldürüldü. Katillerden biri yakalandı, itirafçı oldu ama o da hapishanede şüpheli biçimde öldürüldü. Diğer katiller ise Avrupa’da elini kolunu sallayarak yaşıyor.

Kısaca otomobil, İHA-SİHA, Savunma sanayi ürünleri gibi teknolojik yatırımları yapmak kolay değildir. Öyle “Hemen hadi yapalım” demekle yapılmaz, İzin vermezler. Türkiye’nin ileri teknoloji ürünleri, yazılım vs yerine şeftali, saman falan üretmesini isterler. Şimdi de TOGG, bor işleme tesisleri, Bayraktar, Türk savunma sanayi şirketleri, Aselsan, TUSAŞ gibi şirketlere çeşitli kumpaslar kuracaklar mı? Türkiye’yi durdurmaya çalışacaklar mı? Evet. Yeni savunma sanayi yatırımlarını, Bor işleme tesislerini engellemeye çalışacaklar mı? Kesinlikle evet. Ama İNŞALLAH muvaffak olamayacaklar.