Dürtüsellik, uyaranlara anında verilen tepki, anlık veya sonuçları dikkate alınmaksızın plansız tepki verme, programlamada veya programlara uymada sorun yaşama, duygusal çalkantı anında beklemeden davranma duygusu ve kendine zarar verme davranışı olarak tarif edilebilir.
Dürtüsellik bir çok psikiyatrik hastalıkla birlikte bulunabilen bir durumdur. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, Karşıt olma karşıt gelme bozukluğu, depresyon, anksiyete, alkol ve madde kullanımı, başta borderline kişilik bozukluğu olmak üzere bazı kişilik bozukluklarında bir bulgu olarak karşımıza çıkar.
Dürtüsellik bir bulgu olmakla birlikte artan riskli davranışları beraberinde getirir. Uygun eylemleri seçebilme yeteneği, önceden planlama yeteneği ve tepki engellemeyle önemli ölçüde ilişkilidir.
Dürtü kontrolünü yürütücü işlevlerin önemli bir bileşenidir. Kişinin sosyal ve kişisel yaşamının işleyişinde önemli bir rol oynar. Dürtüsel bireyler, eylemlerinin sonuçlarını kendileri veya başkaları açısından değerlendirme becerisinden yoksundurlar.
Dürtüsellik Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunda da önemli bulgulardan biridir. Dürtüsel davranış ve ilişkili kişilerarası çatışmalar genellikle aile, arkadaşlar, meslektaşlar ve işverenlerle ilişkiler için sonuçlar doğurur.
Dürtüsel harcamalar, dürtüsel yemek yeme önemli başka sorunlara yol açar.Ayrıca dürtüsellik nedeni ile sonuçları düşünmeden yapılan davranışlar, yeni heyecanlar trafik kazalarına, kavgalara, yasalarla sorun yaşamaya, madde kullanımına, riskli cinsel davranışlara yol açar.
Daha basit şekli ile de sorulan soru tamamlanmadan yanıt verme, sıra beklemekte zorluk çekme, başkalarının işine karışma ya da konuşmalarını bölme ile Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu bulgusu olarak gözlenir. Dürtüsellik belirtileri özellikle ergenlik döneminde sorunlara neden olur.
Dürtüselliğin tedavisi için öncelikle yapılması gereken hangi hastalığın bulgusu olarak ortaya çıkmışsa o hastalığın tedavisidir.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu tedavisi diğer bulguların olduğu gibi dürtüselliğin de azalmasında ve kontrol edilmesinde yararlı olacaktır. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite tedavisi psikoeğitim, Bilişsel Davranışcı ve destekleyici terapiler ile ilaç tedavilerden oluşmaktadır.
Dürtüsellik tedavisinde bilişsel davranışçı tedaviler etkin bulunmuştur. Amaç dürtüselliği kontrol etme becerisinin geliştirilmesidir.
Yürütücü işlevlerin geliştirilmesi, düşünme, planlama ve organize etme becerilerinin geliştirilmesi dürtüselliğin kontrolünde yaradımcı olur.
