Teknoloji hayatın her dönemini, hatta her anını kapsayan bir boyuta geldi. Ebeveynleri ve çocukları da içine alan teknolojinin yararları saymakla bitmez. Peki ya olumsuz etkileri? Özellikle çocukluk çağı obezitesinin çığ gibi büyüdüğü, 2013'te yüzde 8,3 iken maalesef 9,9'a yükseldiği bu dönemde, teknolojiyi biraz kısıtlamakta fayda var.
Ekran başında geçen süre arttıkça fazla miktarda atıştırmalıkların tüketilmesi, beslenme dengesinin bozulması, fiziksel aktivitenin azalması, metabolik hızın düşmesi ve gıda reklamlarına maruz kalma ile obezite riski artmaktadır.
Yapılan bir çalışmada obez çocukların neredeyse %50’sinin 2 saatten fazla televizyon izlediği ve fiziksel aktivite düzeylerinin olması gerekenin üçte biri olduğu bulunmuştur.
Teknoloji bağımlılığı aynı zamanda uyku problemlerinin yaşanmasına da neden olmaktadır. Uyku süresindeki azalma ghrelin (açlık) hormonunu arttırırken leptin (tokluk) hormonunun azalmasına neden olur. Enerji harcaması azalırken iştahın artmasına bağlı olarak da obezite gelişimi görülür.
Amerikan pediatri akademisi; çocukların tv, bilgisayar ve eğlenceli oyunların karşısında geçirdikleri zamanın, günde 1-2 saatten fazla olmamasını önermektedir! Çocuklar kanepede otururken daha az, fiziksel olarak aktif olabileceği ortamlarda daha fazla zaman geçirmelidir.
Teknoloji karşısında fazla zaman geçirmek, beraberinde ciddi fiziksel sorunları da getirmektedir. Görme problemleri, duruş ve iskelet sistemi bozuklukları, fiziksel aktivite yetersizliğine bağlı obezite ve radyasyona maruz kalma başlıca sorunlardır.
5-10 yaş aralığında çocuklara sahip 1600 ebeveynle yapılan bir araştırmada; teknoloji hareketsizliğin önemli bir engeli olarak tanımlanmıştır. Ebeveynlerin %42’si tv, oyun ve cep telefonlarının, çocukların sağlıklı yaşam tarzlarını engellediklerini belirtmiştir. Bakmayın her ne kadar ebeveynler egzersiz yetersizliği olarak teknolojiyi öne sürseler de; %74’ü çocuklarıyla birlikte tv karşısında, %53’ü de birlikte video oyunları ve bilgisayar oynayarak zaman harcamaktadır! Bu noktada, eğer çocuklar teknoloji karşısında gereğinden fazla zaman harcarken ailesi de hemen yanında yer alıyorsa, hareketsizlik ve obezite nedeni olarak suçlanması gereken teknoloji değildir!
Çocuklarımızın sağlığını iyileştirmek, daha aktif olmalarını ve sosyal ilişkilerini daha da geliştirmek için;
Yemek saatlerini; sosyal gelişimi destekleyen ve vücut ağırlığında sağlıklı sonuçlar elde edilen sağlıklı ortamlar haline getirin! Yemek esnasında tv izlemenin, göreceli olarak daha yüksek bki (beden kitle indeksi) değeri ile ilişkili olduğu bulunmuştur. Ailecek yemek yerken televizyonu kapatın!
Teknolojiye günde 2 saatten daha fazlasını ayırmayın! Buna ödevlerde dahil! Dünya Sağlık Örgütü 2 yaş altı çocukların ekran görmemesi gerektiğini belirtmiştir. Bu nedenle bebeklik döneminden itibaren ekrana maruz kalma süresi kontrol altına alınmalıdır.
Çocukların hem fiziksel hem sosyal yönünün gelişebilmesi adına spor veya sanat branşlarına veya fiziksel aktiviteyi arttıracak faaliyetlere yönlendirilmesi desteklenmelidir. Yeni bir gelenek başlatın ve yemek sonrası ailecek parka, sokağa yürüyüşe çıkın! Ev işlerinde çocuklara da yer verin! Birlikte araba yıkayarak, bahçeyle ilgilenerek fiziksel olarak daha aktif olmayı sağlayın!
Çocukların teknoloji bağımlılığından koruması adına okul, aile ve çevre etkileşimi sağlanmalı; öğretmen, aile ve arkadaş çevresi iletişim halinde olmalıdır.
Çocuklarda sürdürülebilir arkadaşlık ortamları desteklenmeli ve teknoloji ile geçirilen vakti ortak faaliyet çalışmalarına yönlendirmek gerekmektedir.
Kamu tarafından reklamlar üzerinde kontrol sağlanmalı, çocuklar için tüketilmesi riskli ürünlerin reklamları kontrol altına alınmalıdır.
Diyetisyen Kübra Balcı
