TRT Belgesel’in “Eskiden Beri” programının yeni bölümünde, Anadolu’nun yüzlerce yıllık taş baskı sanatına dair detaylar izleyicilerle buluştu. Programda, Tokat ve Kastamonu’da taş baskı sanatını yaşatan iki ustanın hayatlarına ve sanatlarına yer verildi. Kastamonulu taş baskı ustası Hacer Keloğlu, bu geleneksel sanatın inceliklerini ve kendi hikayesini anlattı.
SANATINI YAKUPAĞA KÜLLİYESİ'NDE YAŞATIYOR
Kastamonu’nun tarihi Yakupağa Külliyesi’nde, Hacer Keloğlu’nun atölyesi adeta bir sanat mabedi gibi çalışıyor. Burada, yüzyıllardır süregelen taş baskı sanatını icra eden Keloğlu, devlet desteğiyle açtığı atölyesinde, baskı motiflerinin geçmişten günümüze nasıl aktarıldığını paylaştı. Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinde bile yer alan taş baskı sanatının, Kastamonu’daki köklü geçmişine dikkat çeken Keloğlu, bu sanatı annesinden ve anneannesinden devraldığını belirtiyor.
NESİLLER BOYU KALICILIĞINI KORUYOR
Keloğlu, taş baskı sanatında kullanılan boyaların doğal malzemelerden elde edildiğini ve bu boyaların nesiller boyu kalıcılığını koruduğunu vurguladı. Kendi hazırladığı boyaların aşamalarını detaylıca anlatarak, baskı işleminin her aşamasının birbirini takip ettiğini ve bu süreçte doğal malzemelerin önemini belirtti. “Boyalar yeşil olarak başlar ve kurudukça renk değişir. Yıkandığında tamamen siyaha dönüşür ve bu boyaları çıkarmak imkansızdır” ifadelerini kullandı.
120 YILLIK KEKLİK KALIBI
Keloğlu’nun atölyesindeki en özel parçalardan biri, 120 yıllık keklik kalıbı. Bu kalıbın hikayesini büyük bir sevgi ve heyecanla anlatan Keloğlu, kalıbın el oyması olduğunu ve yıllar öncesinde bir kekliğin kazası sonucu yapıldığını dile getirdi. “Bu kalıbı her elime aldığımda, o dönemdeki insanların hissettiği üzüntüyü hissedebiliyorum. Bu kalıbı bir kenarda orijinal olarak tutuyorum, çünkü bana inanılmaz bir duygu veriyor. O günkü o insanın üzüntüsü sanki ben de yaşıyorum” diye belirtti.
MOTİFLERİN ANLAMLARI VAR
Kastamonu’nun taş baskı motiflerinde hayvan figürleri ve geometrik şekiller öne çıkıyor. Keloğlu, Kastamonu’ya özgü yuvarlak desenlerin birlikteliği simgelediğini vurguladı. “Bu desenler, omuz omuza birlikte olma, el ele tutuşma gibi bir anlam taşır. Bu yuvarlak desenleri yaşatmaya çalışıyorum, çünkü sanki o daire bozulursa birliktelik de bozulurmuş gibi geliyor” ifadelerini kullandı.
