Bir süredir İstiklal gazetesinde yazıyorum ve yazılarımın büyük ilgiyle okunduğunu bilmek bizi mutlu ediyor. Geçtiğimiz haftalarda “Dolar ve Altın” ve “Türkiye Ekonomisi ve 2024” başlıklı yazılarımda Doların aşırı yükselmeyeceğini, ufak çaplı yükselişle idare edeceğini tahmin ettiğimi açıklamıştım. Çok okunan bir yazar olunca yazılarımıza katılan veya itiraz eden okuyucularımız da oluyor. Bir okuyucum da “Dolar uçacak, kaçacak” tarzından yorum yapmış. Bu yazımda dolar yatırımının neden yapılmaması gerektiğini belirtelim.
Yazıyı 3 Temmuz gibi yazmaya başladığım için baz olarak 3 Temmuz tarihini aldım. Son bir sene içinde dolar ile diğer yatırım araçlarının ne kadar kazandırdığını aşağıdaki tabloda görelim. Parasını dolara yatıran yerlerde sürünmüş. Hatta enflasyonun %70 olduğunu düşünürsek mevcut parasını kaybetmiş. Altın ve Borsadaki hisse senetlerine yatıranlar parasını korumuş hatta biraz da kazançlı çıkmışlar. Bu arada rasgele çok adı duyulan hisse senetlerini seçtim. Bu hisselerden daha fazla kazandıran veya daha az kazandıran hisse senetleri de var. Parası ile Ülker hisse senedi alan kişi neredeyse parasını 5 katına çıkarmış ama parası ile dolar alan kişi sadece %25 kazanmış. Üstelik %70 enflasyonu düşünecek olursak bayağı da kaybetmiş.
|
Yatırım Aracı |
3 Temmuz 2023 |
3 Temmuz 2024 |
1 yıllık kazanç |
|
Dolar |
26,04 |
32,55 |
%25 |
|
Altın |
1603,32 |
2465,04 |
%53,75 |
|
Aselsan |
14,29 |
58,5 |
%309 |
|
BİMAŞ |
175,41 |
550 |
%213.5 |
|
Ford Otosan (FROTO) |
721,4 |
1115 |
%54,6 |
|
Ülker |
35,4 |
174,8 |
%393,8 |
|
Enerjisa |
34,18 |
66.2 |
%93,7 |
Kaynak: Bloomberght
Şimdi bazıları diyecek ki “Son sene dediğin gibi dolar kazandırmadı ama daha önceki sene dolar kazandırmıştı”. Bunu da düşündük ve 2 senelik dönem için bir tablo daha yaptık. Bu sefer son iki senede aynı yatırım araçları ne kadar kazandırdığını inceleyelim. Aha! Ne olduğunu gördünüz mü? Doların kazandırdığı ile diğer yatırım araçlarının kazandırdıkları arasındaki fark giderek artmış. Aselsan ve Ülker %1000’in üzerinde kazandırırken Dolar sadece %90 kazandırmış. Parasını dolara yatıran kazandığını sanıyor ama aslında kaybediyor. Enflasyon karşısında parası eriyor, mahvoluyor, kaybediyor, madara oluyor, ağaçtan düşmüşe dönüyor.
|
Yatırım Aracı |
5 Temmuz 2022 |
3 Temmuz 2024 |
1 yıllık kazanç |
|
Dolar |
17,11 |
32,55 |
%90,23 |
|
Altın |
967,18 |
2465,04 |
%154,9 |
|
Aselsan |
5,31 |
58,5 |
%1001,7 |
|
BİMAŞ |
77,43 |
550 |
%610,3 |
|
Ford Otosan (FROTO) |
221,74 |
1115 |
%402,8 |
|
Ülker |
14,34 |
174,8 |
%1118,9 |
|
Enerjisa |
10,71 |
66.2 |
%518,11 |
Kaynak: Bloomberght
Bu dönemi 5 sene veya daha farklı da yapsanız fark etmiyor, aksine diğer yatırım araçlarının kazandırdıkları farkı iyicene açıyor. Dolar hep size az kazandırmış, hatta enflasyonu dikkate alırsak paranızı kaybetmişsiniz. Altın bir nebze daha iyi ama iyi seçilmiş borsa hisse senetleri epey kazandırmış. İktisatta “alternatif maliyet” dediğimiz bir kavram var. Sen elindeki parayla dolar alırsan Aselsan’a (veya Ülker’e) yatırım yapmaktan vazgeçiyorsun. İki sene sonunda %90 kazanıyorsun ama %1001 küsürlük kazançtan vazgeçmiş oluyorsun. Yani aslında kazanmıyor, aksine kaybediyorsun. Sen sadece %90’a bakarsan kazandığını sanıyorsun. Yanılıyorsun. Yanıldığını da beş on sene sonra elindeki dolarla hiçbir şey alamadığında anlıyorsun ama iş işten geçmiş oluyor.
Şimdi doların kazandırmadığını bir western filminden de rahatlıkla anlayabiliriz. Birkaç tane haydut bir araya geliyor ve kasabadaki bankayı veya posta trenini soyma planları yapıyor. Sonra soygun sırasında birkaç tanesi ölüyor, haydutlar da birkaç kişiyi öldürüyor. Sonra şerif ve yardımcıları bu haydutların peşine düşüyor. Bu kadar zahmet sonrasında haydutların ele geçirdiği kasa açılıyor ve içinden çıka çıka 5000 dolar çıkıyor. Bugün ortalama bir ABD vatandaşının yıllık kazancı 50,000 dolar civarıdır. Yani haydut kazandığı 5000 doları bir yerde saklasa ve torunu bunu bugün bulsa neredeyse hiç işine yaramayacak. Oysa soygunun yapıldığı zaman muhtemelen 5000 dolar bayağı iyi paraydı. Neden böyle oldu? Çünkü ABD’de de enflasyon var. Türkiye’ye göre daha düşük ama enflasyon var. Enflasyon olduğu için de doları dolar diye tutarsanız bir şey kazanamıyorsunuz. Bazıları “Ama Dolar, TL karşısında değer kazanıyor” diyebilir. Kazanıyor ama yukarıdaki tablolarda gördüğünüz gibi diğer yatırım araçları 5 kazandırıyorsa dolar 1 kazandırıyor. Yani Türkiye’de de dolar yatırımcısı kaybediyor.
Bakın! FED yani ABD merkez Bankası’nın faizleri düşürmeye başlayacağı, BRICS’ın doların rezerv para özelliğini zayıflatacak hamleleri gibi konulara da hiç girmedim. Bunlar da doların değerinin yükselmesini engelleyecek unsurlar.
Peki! Hiç dolar yatırımı yapmayalım mı? Bence yapmayın. Bir hafta dolar 32 TL’dan 34 TL’ya çıkabilir ve o hafta diğer yatırım araçlarına göre biraz daha kazançlı çıkabilişiniz ama siz o haftanın hangi hafta olacağını bilemezsiniz. Muhtemelen finans piyasalarını çok iyi takip eden, piyasa uzmanı kişiler bile bu haftayı doğru tahmin etmekte zorlanırlar. Kısaca ben olsam dolar yatırımı yapmam. Etrafınızda “Dolar uçacak, kaçacak” gibi yorum yapanlar sene sonunda doların 45 TL veya üstü olmasını bekliyor ama olmayacak. Muhtemelen 2025 yılı içinde bir ara 45 TL’yı görür ama gördüğünde diğer yatırım araçları belki de beşe, altıya veya daha fazlasına katlayacak. Yine de siz bilirsiniz, ille de para kaybedeceğim diyorsanız sizi tutan yok. Dolar alın, hatta paranızı çöpe atın, sokakta etrafa dağıtın. Para sizin! istediğinizi yapabilirsiniz.