Çankırı, Çorum, Sivas, Bursa gibi illerimizin kültürel araştırma dergilerini gördükçe, kıskanıyor, duyduğumuz özlem artıyordu. Mart 2023 ayında Kastamonulu genç, fedakâr bir grubun Hamdi-Deniz Nalbant öncülüğünde çıkarmaya başladığı dört aylık Kastamonu Araştırmaları Dergisi en çok bizi sevindirmiş, köşemizde bu sevincimizi okuyucularımızla da paylaşmıştık. Dört ay çabucak geçiverdi. Bu hayat pahalılığında “arkası nasıl gelecek” endişesini daima taşıdık. Çok şükür, ikinci sayıya kavuştuk. Hem de, yayın seviyesi oldukça yükselmiş hâlde.
İkinci sayı, bir yazı dışında tamamen yeni bilgilerle dolu. Bu tür dergilerde bulunması şart olan bir yayın değerlendirmesi de yazı kadrosunu tamamlıyor. Yazılar içinde biri ise Türklük Bilimi/Türkoloji alanında olay yaratacak derecede önemli: Tuncay Sakallıoğlu’nun s.23-25. sayfalardaki Kastamonu kaynaklı bir yazma eser (sözlük) üzerine yazısı. Savaş Karagözlü ve Musa Salan’ın yayımladıkları inceleme, ilimizi bilim tarihine geçirecektir, geçirmiştir.
Dergideki araştırmaları teker teker ele almak isterdik. Ancak, ne sağlığımz ne de gazetemiz sayfaları buna müsait değil. Yazarlarının emeğini dikkate alarak hemşehrilerimizi hem okumaya hem de abone olmaya davet ediyoruz. Yazılar ve bazı özellikleri şöyle:
· Murat Karasalihoğlu; İstiklal Yolu: Dünü, Bugünü, Adlandırılması, Felsefesi ve Değişenleri (s.3-9):
Yazıda, Türkiye ve Kastamonu’da “İstiklal Yolu” kavramının ortaya çıkışı, adlandırmalar, resmiyet kazanması yıl yıl, ay ay incelenip tarihçe olarak ortaya konulmuş. Bu özet tarihçe; gündemdeki yerini T.C.’nin 100.yılında bir kez daha güçlendiren İstiklal Yolu’yla ilgili çalışma yapacakların daima önlerinde olacaktır.
· Tuncay Sakallıoğlu-Ufuk Tidim; Yeni Belgeler Işığında İstiklal Yolu: Güzergâh, Vasıtaları, Taşınan Malzemeler (s.10-15):
Ana dosya İstiklal Yolu’yla ilgili ikinci bir araştırma daha. Koç Üniversitesi Askerî Tarih Koleksiyonundaki bazı belgeler incelenerek hazırlanmış. Yeni bilgiler ağırlıklı. Belgelerin resimleri de konmuş.
· Tuncay Sakallıoğlu-Melih Kuyulu; Kastamonu Mekteb-i İdâdî-i Mülkîsi İmtihan Cetvelinde Yer Alan Mühürlere Dair Bir Değerlendirme (s.16-22):
Vali Abdurrahman Nureddin Paşa’nın gayretiyle 1885-1887 tarihleri arasında yaptırılıp 2 Ekim 1887’de törenle açılan Kastamonu Mekteb-i İdâdî-i Mülkîsinin arşivindeki on dört imtihan cetvelindeki okul, müdür ve öğretmenlere ait imza yerine geçen mühürleri incelemek, ancak yaratıcı araştırmacıların, uzmanların işidir. Kastamonu eğitim tarihi, Abdurrahmanpaşa Lisesi tarihi için değerli bir kaynak. Dönemin hattatları, hakkâkları için de bilgi ipuçları veriyor.
· Tuncay Sakallıoğlu; (Türk Dünyasına Armağanımız) Kitâbu Bulgatu’l-Muştâk fî Lugât’it-Türk ve’l-Kıfçak Kastamonu Nüshası (s.23-25):
2020 yılında koleksiyoner Mahmut İslamoğlu tarafından Kastamonu’dan satın alınan bir yazma sözlük üzerinedir. 2022 yılında Sakallıoğlu’nun gayretiyle iki akademisyence incelemesiyle yayımlanan sözlük, 14-15. yüzyılda yazıldığı tahmin edilen, Paris’te tek nüshası bulunan yazma eserin, Kastamonu nüshası olarak Türklük Bilimi tarihinde yerini almıştır. Her açıdan önemlidir. Makale, araştırmacıları kitaba (Savaş Karagözlü-Musa Salan) ulaştırma yönünden de önemli bir hizmet görmektedir.
· Fazıl Çifci; Hakikat İlminin Üstadı Şeyh Şâbân-ı Velî (s.26-33):
11 Temmmuz 2023 günü Türkiye’nin yaşayan en önemli kitap kurtlarından Prof.Dr. Ali Birinci’yle görüşmemizde dergiden söz ettim. Çok sevindi. Kastamonu’ya özel bir ilgisi vardır. Cideli Lütfü Seymen’in Müteferrika dergisinin daimi yazarlarından. Yeni sayı için İnebolulu romancı Âli Osman Kırksekizoğlu’nu yazıyor. “Aman, dergiyi çıkaranlara söyle. Her sayıda Kastamonulu bir şahsiyetin biyografisini koysunlar.” dedi. “Var,” dedim. Fazıl Çifci, Kastamonu’da Şeyh Şâbân-ı Velî’yi en iyi bilen, inceleyenlerin başında gelir. Her kitabında, makalesinde mutlaka yeni bir bilgi veya yorum vardır.
· Kâmil Serhoşoğlu; Unutulmaya Yüz Tutmuş Bir El Sanatı: Şenpazar’da Şimşir Kaşıkçılık (s.34-40):
Kastamonu İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünde görevli Folklor Araştırmacısı K. Serhoşoğlu’nun bu araştırması, KTB Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü ve öncesindeki hizmetlerimiz sırasında illere folklor araştırmacısı kadrosu tahsis ederken yaşadığımız sıkıntıları dikkate alarak en çok bizi memnun etti. İşte illerdeki folklor araştırmacılarından beklediğimiz böyle kültür araştırmalarıydı.
· Tolga Elikara; Vali Abdurrahman Paşa’ya İsnat Edilen İddialar: Kastamonu Vilayeti Müdde-i Umumisi Mustafa Reşit Bey’in Raporu (s.41-48):
Üniversite 4. sınıf öğrencisi Elikara, Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivinde gördüğü 29 Ocak 1890 tarihli bir raporu değerlendiriyor. Savcı, ünlü Vali Abdurrahman Nureddin Paşa’yla ilgili bazı suç isnatlarında bulunmaktadır. Dedikodu kumkumasından her dönemde yöneticiler kurtulamamışlardır. Nitekim, rapor üzerine herhangi bir işlem yapıldığına dair tarihî kayıtlar yoktur. Mustafa Reşit Bey, 6 Nisan 1890 tarihinde Ankara’ya tayin olup görevinden ayrılmıştır.
· Mahmut İslamoğlu; Kastamonu Merkeze Bağlı Akkaya Nahiyesi Divan ve Köy Muhtarları ile İleri Gelen Bazı Şahısların Mühürlerini Taşıyan 1280/1863 Tarihli Bir Mazbata (s.49-52):
Bir belge değerlendirme yazısı. Akkaya nahiyesinde muhtarların topladığı aşar vergisyle ilgili İstanbul’daki bazı kişilerin “cebren toplanmıştır” şikâyeti üzerine düzenlenen mazbata; içeriği ve özellikle de mühürleri yönünden incelenmektedir. Her açıdan ilginç bir açıklama. Kişi ve yer adları, mülki idare gibi. Mühürlerin hakkâkı ise İzzî.
· Hamdi Nalbant; Kastamonu Beylerinin Mektupları Kitabı Üzerine Bir Değerlendirme (s.53-56):
Yazıda, 2023 yılında yayımlanan Kastamonu Üniversitesinde öğretim üyesi tarihçiler Cevdet Yakupoğlı ve Namıq Musalı’nın yazdığı Kastamonu Beylerinin Mektupları adlı kitabın değerlendirmesi yapılmaktadır. Beylikler döneminin siyasi yapısını, yönetim tarzını anlamak açısından bu çok önemli kitaba öncelik verilmesi yerinde bir davranış.
Sonuç olarak, Kastamonu Araştırmaları Dergisi, ilimizin kültür, bilim hayatına önemli katkılarda bulunacağını ilk iki sayısıyla göstermiştir denilebilir. Tecrübe, arz taleple her sayısının gelişerek gündemimize geleceğine inanıyoruz. Yazımızda emeği geçenlere ve maddi manevi destekte bulunanlara teşekkür ediyor, başarılarının daim olmasını diliyoruz...